De Maastrichtse Pikkatrillaz nemen zaterdag 18 december 2010 afscheid van hun publiek, met een slotconcert in de Bonbonniere. Naar aanleiding hiervan het volgende interview door Maurice Kamps met zanger Markan. Bron: vpro.nl.

Klik hier voor de teksten van de Pikkatrillaz

Het is de tweede helft van de jaren tachtig als Mark Voorst kennis maakt met hiphop via een cassettebandje van zijn buurjongen Guido. Hij is meteen  gefascineerd door de stemmen en drums. Als even later de Vara de graffittidocumentaire Style Wars op televisie vertoont, valt alles op z’n plek.

"Words to live by, ik spreek die documentaire nog steeds van voor naar achter mee. Heerlijke tijd, Whodini’s ‘Freaks Come Out At Night’ op de walkman, terwijl de rest van de brugklas luisterde naar George Michael’s ‘Careless Whisper’. Meisjes snapten me niet.”

Daar bleef het niet bij voor Markan. Begin jaren negentig startte hij zijn eerste groep South Dutch Productions (S.D.P.). “Op wat plukjes mensen na in Heerlen, Sittard en Roermond was er niks”, herinnert hij zich het hiphopklimaat in Limburg. “Het was voor mij de tijd van rapbattles in de Dj-inn te Maastricht, incidentele optredens van Amerikaanse acts ergens in een discotheek en veel zitten pielen met gare spullen in een flat in De Heeg. Ik heb met S.D.P nog meegedaan aan Nu Of Nooit 1996.”

Met Pikkatrillaz combineert hij hiphop ritmes met samples uit de Maastrichtse volkscultuur, een unieke combinatie. “Tja. De leukste dingen zie je vaak over het hoofd omdat ze recht voor je neus liggen”, legt hij uit.

“Danny en Bluts komen uit Malberg, een echte volksbuurt, Roel, Bef en ik woonden allemaal in De Heeg, ook al zo’n volksbuurt. Vanuit dat gegeven maakten we onze liedjes met thema’s als vriendschap, de buurt, folklore. Vanwege onze leeftijd werd het old school qua muziekstijl, en als je dan in het dialect rapt dan wil je daar ook dialect samples bij gebruiken en zodoende kom je terecht bij de goudmijn die het Limburgse vinyl herbergt. Dus.”

“Vanaf de single 'T Is Nog Neet Gedoon'; waren we volledig in het dialect ingeburgerd. Daarvoor voelden we het wel, maar was het toch nog een beetje onwennig. Raar eigenlijk: bij de eerste optredens deden de Engelse en Nederlandstalige nummers he-le-maal niks, terwijl de zaal werd afgebroken tijdens de dialectnummers. We waren toen niet zo helder denk ik.”

De keuze bleek een schot in de roos. ”De periode 2003 tot en met 2006 waren echt topjaren qua shows en belangstelling, maar op een opleving na qua publiciteit en erkenning in 2008 nam dat ook af. Is niet erg, is logisch. Geen drama van maken, life goes on, vrienden blijven.”

In september 2009 kondigden de Maastrichtenaren het einde van Pikkatrillaz aan. “Op tijd stoppen is een kunst. Ik wil dat de naam goed blijft en niet dat mensen zeggen ‘ze hadden vijf jaar eerder al moeten stoppen’”, noemt hij als reden voor hun besluit. “Verder wordt het steeds moeilijker om alle agenda’s te combineren in verband met werk, kinderen et cetera.”

Eén echt hoogtepunt kan Markan niet noemen. "Ik zou er een hele boel kunnen opnoemen maar niet één bepaalde gebeurtenis. Het afscheidsconcert op de 18e december zou wel eens één, zo niet: hét, hoogtepunt kunnen gaan worden. Voor vijfduizend man staan in het voorprogramma van Rowwen Hèze is dope maar die mensen staan daar niet voor jou, in de Bonbonnière neem je afscheid van je eigen publiek."

De chique zaal is geen voor de hand liggende keuze voor De lètste runde, het laatste optreden van de dialectrap pioniers, net als de  voorprogramma's Zoeper en Fabio & Fabrizio. Markan:“Juist het feit dat een band zoals ons in die zaal afscheid kan nemen geeft aan wat de DIY kracht van de Pikkatrillaz is. En dat geldt voor alle acts die avond: stuk voor stuk origineel in formule en betekenisvol binnen hun genre."

"Journalist  Ad van Iterson schreef ooit: ‘Zoeper en Pikkatrillaz hebben twee kwaliteiten die de podium elite uit Maastricht niet heeft; agressie en humor, wezenskenmerken van de industriestad Maastricht. Die traditie werd opgepikt door de jongens van Zoeper en Pikkatrillaz maar dreigt nu weer uit te sterven’. Is toch mooi man! Snap je?”

”Ik verwacht echt een feest van begin tot einde", gaat hij verder. "Ik bedoel: het wordt live uitgezonden door L1 Radio, er wordt een film gemaakt van de avond en alle klassiekers van ‘Bel Lando’ tot ‘Bokkie Beh’ tot ‘Potloejer’ komen voorbij. Het gaat kapot man!”

Hoe zou hij graag zien dat de groep herinnert wordt? “Melancholiek als ik ben, hoop ik dat de beeltenis van de Pikkatrillaz over dertig jaar vergeeld in menig Maastrichts café hangt met als onderschrift ‘De Vief Sjoenste’. Volkshelden status baby.”

De stichting Pikkatrillaz blijft ook na 18 december bestaan. Markan:  “We gaan ons meer toeleggen op het organiseren van feesten als Rechtstreeks Uit Het Zuiden, of het vervaardigen van dialect-gerelateerde merchandise zoals daar al eerder het leesplenkske van de ‘Mestreechter Straottaal’ was.”

Het einde van de groep betekend zeker niet dat Markan , die jarenlang vele teksten van de Original Sjengstaz voor zijn rekening nam, stopt met rappen.

“Ik ben vaak obsessief met muziek bezig geweest in een tempo dat voor mijn omgeving gewoon niet bij te benen was. Uiteindelijk ook niet voor mezelf, want ik was op een gegeven moment met zoveel dingen bezig dat ik nergens meer lol aan had. Altijd op zoek naar erkenning maar niet weten wat je ermee moet als het op je bord ligt. Door naar het volgende.”

“Het is een cliché; maar sinds ik vader kan ik dat wel relativeren en ga ik veel gerichter te werk. Nu is het veel overzichtelijker, ik doe die dingen die ik tof vind en ik heb geduld met projecten.”

‘Meziek Um Bij Te Verdeene’ wordt de titel van Markan's eerste soloalbum als Sjengis Khan ('Sjeng Der Sjengen'): “Hij rapt ook in het Maastrichts, maar daar houdt iedere overeenkomst met de Pikkatrillaz verder mee op", legt hij uit. "Sjengis Khan maakt oorspronkelijke hiphop en staat daarbij midden in het leven als vader van een zoontje, als regelneef, als mens. Vaak melancholiek, soms geldbelust, doch altijd gefocused."

"Door de klemtoon op ‘bij’ of op ‘verdeene’ te leggen krijgt de titel twee heel verschillende betekenissen. Ik weet niet wanneer hij klaar zal zijn en of hij wat ‘gaat doen’, maar dat boeit me verder niet zo. Ik moet dit doen.”

Eerder al verscheen de Maastrichtenaar als solo artiest in een nummer van dialectgroep het Hans Emmen Trio. Dergelijke uitstapjes kunnen we vaker verwachten “Als ik het tof vind, waarom niet? Dat heb ik eigenlijk altijd gedaan. Check track vier van de cd ‘Charlottenburg’ van ‘Sjarel En Theo’ uit 1995 maar eens”, lacht hij.

“Ik heb afgelopen zomer een raffel teksten geschreven voor de nieuwe cd van Fabrizio waarvan ik hoop dat er een aantal het album halen. Ook heb ik net een nummer opgenomen met Erwin voor zijn nieuwe cd die sinds vorige week uit is", gaat hij verder. "Nice mang, lekker klussen...”

 “Als ik een euro had gehad voor alle keren dat deze vraag het afgelopen jaar is gesteld had ik nooit meer hoeven werken!”, lacht hij als hij gevraagd wordt spijt te hebben van zijn besluit om te stoppen mat Fabio & Fabrizio, vlak voordat Fabrizio landelijk doorbrak.

“Ik heb die beslissing indertijd weloverwogen genomen en heb er nooit spijt van gehad, althans niet financieel. I’m good. Ik heb me wel eens achter mijn oren gekrabd bij sommige evenementen waar ik niet bij kon zijn. Zo stond het Preuvemint al heel lang op ons lijstje en dat hebben we dit jaar wel nog gezamenlijk gedaan. Enig!”, lacht Markan.

Verder werkt Mark voor L1 Radio waar hij als Cultureel ambassadeur radiocolumns maakt voor het programma Cultuurcafé. “De columns worden gepresenteerd door mij vanuit Café De Matador te Malpertoni in Maastricht, waarin commentaar wordt geleverd op diverse culturele onderwerpen, vaak ondersteund door de meningen van de kleurrijke bewoners van Malpertoni.”

Ook wordt ook in verband gebracht met een ander radiostation, "Radio Malpertoni. "Ik schijn enige gelijkenis met presentator Jacky Baggen te vertonen, maar ik heb de beste man nog niet ontmoet. Ik heb hem nog geprobeerd te bellen maar hij zat in de uitzending. Vond hem een beetje onaangepast. Hij is trouwens wel binnenkort te gast in mijn column.”

Een aantal jaren geleden presenteerde hij op geheel eigen wijze de rapportages over Nu Of Nooit bij L1 televisie. “Tv maken is leuk man! Met een camera krijg je alles voor mekaar. Als het goed is komen er weer Nu Of Nooit items volgend jaar."

Daarnaast maakt hij het voor beginnende rappers met Studio Centraal en The Living Room en De Beatshop mogelijk om hun muziek op te nemen. “Er is heel veel talent, het is leuk om te zien en te horen hoe sommigen aan de slag gaan met hun ‘carrière’, om advies vragen en er ook iets mee doen."

"De keerzijde is dat hiphop vergeven is van de ego’s die het vooral anderen kwalijk nemen dat hun eigen carrière niet loopt. ‘Waar is de liefde?’ wordt dan al snel geroepen, zich niet realiserend dat ze al drie jaar gratis bij ons komen tapen en repeteren. Hoe denk je dat ik die dingen heb geregeld? Bikkelen!”

Hoe verdeeld de duizendpoot zijn tijd tussen al die verschillende activiteiten? “Dat is tegenwoordig zeker met een kind erbij, wel een issue, ja, maar waar een wil is is een planning."

Markan was onlangs de enige rapper in de selectie van Limburg All Stars. "Ik dacht tijdens het voortrajekt wel eens ‘wat doe ik hier?’ tussen al die zwaargewichten. Maar dat gevoel verdwijnt naar de achtergrond als blijkt dat die mensen jou en je muziek ook kennen en oprecht enthousiast reageren op je optreden. Aan de thee met Jack Poels, Marco Roelofs en Sjef Diederen in de Schouwburg te Heerlen is wel dubbel zo gezellig."

"De dag erna zat ik om een uur ’s ochtends weer bij een klant in Oss. Ontnuchterend, maar wel de realiteit."

Ondanks zijn vele activiteiten blijven het bijverdiensten en brengt zijn baan als application engineer het brood op de plank: “Minimaal vijftig uur in de week, meestal meer. Ik ben altijd onderweg. Never mind, ik hou van mijn werk en verdien comfortabel. Alles wat binnenkomt qua muziek is dus extra.”

"Puur van muziek leven zie ik niet zo gauw gebeuren, ik ben er wel dichterbij aan het komen maar wil ook niet alles doen voor geld om maar te kunnen zeggen ‘ik leef van mijn muziek’. Of op mijn manier of niet."
 

Bron: vpro.nl